Als je een puppy in huis krijgt zal je hem nog veel moeten leren. Soms heeft de Fokker al een beginnetje gemaakt, maar vaak heeft deze het te druk met socialiseren om ook nog eens met de hele bende te trainen.
Maar wat wil je je pup eigenlijk leren?
Veel mensen zullen meteen aan zitten en liggen denken, maar er zijn ook andere dingen die eigenlijk nog nuttiger zijn, vooral ook voor de toekomst. Natuurlijk is een goede socialisatie het belangrijkst, maar heb je nog tijd en energie over, denk dan ook eens aan de volgende dingen.
Los lopen
Natuurlijk, iedereen vindt het een beetje spannend om zo’n klein pupje, dat nog niet geleerd heeft om terug te komen als je roept, los te laten. Maar besef je wel dat je nu nog sneller bent dan je pup en dat eens de eerste keer moet zijn. Het is nu veel makkelijker om je puppy te leren om je te volgen dan wanneer hij ouder, sneller en vooral nieuwsgieriger naar de wereld om hem heen is.
Een ander voordeel van je puppy direct al los laten lopen is dat hij niet aan de lijn leert trekken en spelen. Als je een hond hebt die later groot en sterk wordt, is het heel lastig als deze dan nog steeds naar die leuke buurhond toe wil trekken. Laat hem natuurlijk niet vlak langs de weg los. Het is het beste om de eerste keer een zo groot en overzichtelijk mogelijk veld uit te zoeken. Dan kun je een idee krijgen met wat voor pup je te maken hebt en of je nog ergens aan zult moeten werken.
Veel puppies zullen je vanzelf volgen, maar je zult net zien dat jij die eigenwijze ontdekkingsreiziger hebt. Door je pup te belonen als hij vanzelf bij je komt en met hem te spelen zal je zien dat hij jou steeds interessanter gaat vinden. Enthousiasme en hoog praten helpt hierbij, vandaar dat puppies kinderen vaak zo interessant vinden.
Bij je komen
Zodra je besloten hebt om je puppy los te laten is het heel handig als hij ook terug komt als je hem roept. Verwacht niet te veel van je puppy. Als hij hard aan het spelen is zal hij niet zomaar komen als je hem roept.
Begin als er geen andere honden in de buurt zijn. Ga naast je pup staan en noem zijn naam. Beloon als hij op kijkt, kijkt hij niet, wacht dan tot hij minder afgeleid is en probeer dan weer. Als je pup steeds opkijkt als je zijn naam roept, ga dan een stapje verder staan en roep zijn naam, komt hij, beloon hem, komt hij niet, ga iets dichter bij staan en probeer dan weer. Heb je een pup die op kijkt maar niet jouw kant op komt, leer hem dan de “touch” (zie hieronder) en gebruik die om je puppy bij je te laten komen.
Je pup zal zeker in het begin niet altijd komen als je hem roept, maar er zijn alternatieven om je puppy mee te krijgen zonder commando’s te verpesten. Herhaal een commando nooit meer dan drie keer, als het niet werkt is het nog te moeilijk voor je puppy. Maak het makkelijker en oefen gewoon goed verder. Trucjes om honden mee te krijgen zijn een snoepje op de neus of een piepend speeltje. Let ook op dat je je hond niet altijd aanlijnt en mee naar huis neemt als je hem roept. Als je dat doet kan komen met het einde van het spel geassocieerd worden, en dat vindt natuurlijk geen een puppy leuk!
Lees ook het uitgebreide artikel: Hond 'hier' leren komen.
Aan de lijn lopen
Om te voorkomen dat je hond zodra je naar huis wilt buiten vangafstand blijft staan kun je het aan de lijn gaan leuk maken. Het hangt van de riem af hoe je dit doet. Meest standaard zijn de jachtlijn, waarbij de halsband een lus is die aan de riem vast zit en de losse halsband waar je de lijn aan bevestigd. Als je puppy een losse halsband om heeft kun je die vastpakken, belonen en weer los laten.
Doe hem maar een op de tien keer echt aan de lijn, en houdt het onvoorspelbaar, dus soms de 2e en soms pas de 12e keer dat je hem bij zijn bandje gepakt hebt. Als je pup gaat kwispelen als je zijn bandje vast pakt weet je dat je goed bezig bent. Gebruik je een jachtlijntje, beloon je puppy dan als hij zijn hoofd er doorheen steekt. Ook hier geldt weer negen van de tien keer loslaten en onvoorspelbaar zijn.
Begin simpel, houdt de lus vlak voor je puppies hoofd en beloon snuffelen. Vraag steeds iets meer, tot je puppy zijn hoofd er door heen steekt. Als je puppy enthousiast wordt bij het zien van de riem ben je goed op weg.
Niet trekken aan de lijn
Iedereen wil graag dat zijn hond braaf mee loopt, maar veel mensen redden het niet om altijd te voorkomen dat hun hond trekkend zijn doel bereikt.
Het klinkt heel simpel, alleen vooruit bewegen als je puppy netjes naast je loopt. Maar dat is het niet als je een keer haast hebt, of als je weet dat je puppy echt heel nodig moet.
Een alternatief is om het netjes mee lopen op commando te zetten. Je puppy mag dan trekken als je haast hebt, maar komt niet bij zijn doel als je het commando gegeven hebt. Begin met oefenen in een prikkelarme omgeving, dus niet tussen de honden of in een veld vol met konijnenkeutels. Beloon zodra je puppy naast je is en geef de beloning aan zodat hij naast je blijft. Doe niet zuinig met snoepjes, je puppy moet niets leuker gaan vinden dan in die positie lopen. Beloon in het begin iedere stap, en ga dit steeds uitstellen.
Als je besluit er een commando aan te hangen, doe dit dan zodra je puppy voorspelbaar de juiste positie kiest. Geef je commando zodra je puppy goed loopt en beloon. Herhaal dit een paar keer. Stel dan de beloning steeds iets uit totdat je puppy een stukje netjes aan de lijn loopt.
Zoals bij alle oefeningen geldt dat je het niet altijd moeilijker moet maken, beloon ook als je puppy al vijf passen mee kan lopen bijvoorbeeld af en toe al na een pas. Dit maakt het leuker voor je pup en hij zal er sneller door leren. Verwacht geen wonderen, jonge puppies moeten nog leren geduldig te zijn, dus een half uur netjes aan de lijn lopen zit er voor de meesten nog niet in. Laat ze zo veel mogelijk lekker los en oefen korte stukjes, zodat ze netjes aan de lijn lopen geweldig gaan vinden.
Lees ook het uitgebreide artikel: Hond aan de lijn leren lopen
Tandjes kijken
Dit is niet alleen handig als je met je puppy mee wil doen aan hondenshows, maar ook om zelf of bij de dierenarts het gebit te kunnen checken. Vooral tijdens de wisselfase moeten de tandjes goed in de gaten gehouden worden. Het is niet bijzonder dat een melktandje niet wil wisselen zonder hulp van de dierenarts. Als zo’n dubbel tandje blijft zitten kan het blijvende gebit beschadigd worden.
Begin met het voorzichtig aanraken van de snuit en beloon dat. Til dan steeds het lipje iets op en beloon als het toegelaten wordt. Trekt je puppy weg, ga dan een stapje terug en beloon iets makkelijkers. Ga uiteindelijk voorzichtig met een hondentandenborstel over de tandjes. Als je hond hier aan gewend is kun je niet alleen zijn tanden controleren, maar ook een beetje poetsen om plak te voorkomen.
Pootjes aanraken
Het aanraken van de poten kan op meerdere manieren nuttig zijn. Als je hond zichzelf verwond heeft aan een van zijn poten heb je meer kans om de wond te kunnen bekijken als hij geleerd heeft dat je zijn poten pakt. Maar het is ook al nuttig om zijn poten te kunnen drogen, zodat niet alle modder mee naar binnen gesleept wordt. En als je hond niet voldoende op een harde ondergrond loopt zullen af en toe ook de nageltjes geknipt moeten worden.
Begin deze oefening door voorzichtig de pootjes aan te raken en daar voor te belonen. Til ze steeds iets verder op, maar let op dat je ze niet te ver op zij trekt. Wissel deze oefening af door te poten af en toe alleen in je hand te houden en soms met een handdoek te pakken. Als het pootjes optillen goed geaccepteerd wordt, zet dan een nagelschaartje voorzichtig op een nageltje en beloon daar voor. Je weet dat het goed is als je de hele poot kunt inspecteren en met je handen zelfs voorzichtig tussen de teentjes mag zitten.
Aanraken op hele lichaam
Sommige pups vinden het van het begin af aan al prima om overal aangeraakt te worden, maar niet iedere pup houdt er van. Toch is het belangrijk om te zorgen dat ook die puppies er aan wennen. Niet alleen zal de dierenarts je er dankbaar voor zijn, ook kinderen kunnen onverwachts hun armen om een vreemde hond slingeren of aan een staart trekken.
Begin met aanraken van de zijkant, ga pas als je puppy daar comfortabel mee is verder met de andere zones. Doe die vervolgens een voor een in de volgende volgorde; onder de nek, op de rug en pas aan het einde het hoofd en de staart. Beloon bij iedere aanraking en ga terug naar een makkelijkere zone als je puppy aangeeft het niet fijn te vinden. Heb je een puppy dat echt niet van aanraken houdt, beloon dan als eerste stap al als je je hand zijn kant op beweegt.
Als je puppy het op een gegeven moment prima vindt als je aan zijn oren trekt (heel zacht natuurlijk) of je armen om hem heen slaat is de kans dat hij fel zal reageren als een kind dat in een onoplettend moment doet al een stuk kleiner. Natuurlijk moet je hem nog steeds socialiseren en is het beter om kinderen in de gaten te houden en uit te leggen hoe ze met honden om moeten gaan.
Borstelen
Iedere hond moet geborsteld worden, sommige vaker dan anderen. Dus het is handig om je puppy er aan te wennen. Zorg dat je de juiste borstels voor je puppies vacht in huis hebt. Ook bij het borstelen geldt dat de volgorde van makkelijk naar moeilijke plekjes zijkanten, onder de nek, rug, hoofd en staart is. Beloon iedere keer als je met de borstel je puppy aanraakt.
Veel puppies zijn geneigd in de borstel te gaan happen. Dit is makkelijk op te lossen door snel en veel te belonen. Geef je pup een koekje zodat hij vooruit kijkt. Raak vervolgens met de borstel je puppy aan en beloon voordat hij de kans heeft om te kijken weer. Als je dit een paar keer gedaan hebt kun je de beloning ietsjes uitstellen en alleen belonen als je puppy vooruit kijkt. Hapt hij toch in de borstel, haal deze dan weg zonder er een trekspelletje van te maken en probeer nog een keer, maar beloon iets sneller.
Als je goed oefent kun je straks je puppy borstelen zonder dat hij het vervelend vindt of de borstel op eet.
Kleding dragen
Kleding is niet alleen voor fashionista honden. Een gewonde hond moet namelijk ook soms een rompertje of schoentje aan om te voorkomen dat hij de wond open krabt of vuil maakt. Natuurlijk hopen wij allemaal dat je hondje nooit iets overkomt. Maar een ongelukje zit in een klein hoekje en het is dan fijn als je hond dan als pup al geleerd heeft dat kleding niet verschrikkelijk is.
Begin kort en krachtig, doe een kleding stuk aan, beloon en trek het direct weer uit. Maak de tijd steeds iets langer. Tijdens het opbouwen kun je er voor kiezen om in plaats van koekjes te geven bijvoorbeeld een spelletje te spelen terwijl het kledingstuk aan is en vervolgens stoppen zodra je het uit trekt. Let wel op wat je je hond aan doet, zorg dat hij er niet over uit kan glijden of achter dingen blijft hangen. Bijvoorbeeld een korte sjaal of oud T-shirt zijn goede voorwerpen om mee te oefenen.
Touch
Je puppy zijn neus tegen jouw hand aan leren drukken op commando staat vaak niet hoog op het lijstje van gedrag dat geleerd moet worden. Maar dit gedrag kan de basis van zoveel andere dingen worden dat ik aanraad om het direct aan te leren.
Als je puppy namelijk van een afstand op het commando leert reageren kan het als “hier” dienen. En zodra je puppy heeft geleerd om zijn neus gedurende langere tijd tegen je hand te drukken kun je het gebruiken om hem in een bepaalde positie te krijgen of te laten volgen.
Begin met je hand zo dicht bij zijn neus dat de kans dat hij er aan snuffelt heel groot is. Beloon zodra je pup met zijn neus je hand aan raakt. Herhaal dit een paar keer en verplaats dan je hand iets verder van je puppy. Herhaal dit terwijl je steeds van positie wisselt en de afstand langzaam aan groter maakt. Hang er dan een commando aan door eerst het gekozen commando te geven en vervolgens je hand te laten zien. Beloon zodra je zo ver bent niet meer als je puppy je hand aan raakt zonder het commando. Oefen met je puppy tot hij van een afstandje aan komt, zijn neus langere tijd tegen je hand aan houdt en hem zelfs volgt voor een beloning en ook komt als hij een beetje afgeleid is.
Nood stop
Dit gedrag is heel belangrijk voor de veiligheid van je puppy als hij los loopt. Je leert je puppy op commando op de plaats waar hij nu is te stoppen en blijven. Dit kan van pas komen als je puppy op een drukke weg af rent. Of als jullie beiden aan de andere kant van het fietspad lopen en er een fietser aan komt.
Je kunt zelf kiezen of je je puppy laat liggen, zitten of staan. Kies de positie die voor je pup het natuurlijkst lijkt, dus wat hij doet als je met hem op een plaats blijft staan. Oefen eerst het losse gedrag en hang er dan een commando aan. Oefenen zodra je pup het gedrag beheerst met steeds meer afleiding, daarna op een steeds langere duur, en geef vervolgens het commando van een grotere afstand.
Het is belangrijk om je puppy op de plaats waar hij is te belonen. Als hij van spelen houdt kun je bijvoorbeeld een balletje naar hem toe gooien, maar anders wordt het snoepjes mikken. Ook is het handig om ze alvast achter je rug vast te hebben, want je wilt belonen voordat je pup naar jou op weg is. Oefen het gekozen gedrag zo goed dat je puppy het op een gegeven moment zelfs vanuit spel kan. Dit doe je door vaak te herhalen en de moeilijkheidsgraad, dus afstand, duur en afleiding, heel langzaam op te bouwen.
De Touch en de Nood stop zijn twee gedragen die ik ook in mijn online video cursus behandel. En natuurlijk alle andere gedragen die belangrijk zijn voor het opvoeden van een pup. Kijk eens op mijn pagina van online cursussen! Als je al deze gedragingen (of een deel) aan je puppy aanleert op jonge leeftijd, zal je zien dat als je een volwassen hond hebt je niet snel voor problemen komt te staan!
