Het grootste deel van de teven in Nederland wordt gesteriliseerd, of eigenlijk om het correct te zeggen gecastreerd. Bij castratie worden de eierstokken verwijderd waardoor geen vrouwelijke hormonen meer vrijkomen en de hond dus niet meer loops wordt. Bij sterilisatie worden de eierstokken alleen afgebonden waardoor het teefje wel onvruchtbaar is maar nog steeds loops blijft worden, deze ingreep komt in Nederland vrijwel niet voor. Waar wij in het vervolg van dit artikel het woord sterilisatie gebruiken bedoelen we de ingreep die officieel castratie heet.
Als je een teef hebt zal je dierenarts waarschijnlijk op een gegeven moment over sterilisatie beginnen. Waarom zou je je teef laten steriliseren, of juist niet. En als je besluit je hond te laten steriliseren, wanneer kun je dit het beste laten doen, hoe wordt dat gedaan en wat zijn ongeveer de kosten van zo’n sterilisatie.
Voor- en nadelen van het steriliseren van je hond
Om de keuze te maken of je je teef wilt laten steriliseren wil je natuurlijk wel weten welke effecten je kunt verwachten.
Niet meer loops en schijnzwanger
Een gesteriliseerde hond zal niet meer loops en schijnzwanger worden en dus ook niet per ongeluk een nestje krijgen. Als je niet van plan bent om met je hond te fokken is dit natuurlijk een groot voordeel.
Lager risico op melkklier tumoren
Als je teef vroeg genoeg gesteriliseerd wordt heeft ze een veel lager risico op melkklier tumoren. Een intacte teef heeft 26% kans om melkklier tumoren te krijgen, waarbij iets meer dan de helft goedaardig is. Sterilisatie voor de eerste loopsheid kan het risico op melkklier tumoren verlagen naar 0.05%. Sterilisatie tussen de eerste en de tweede loopsheid verlaagt het risico nog tot 8%. Er is nog discussie over, maar sterilisatie na de vierde loopsheid lijkt geen positief effect op melkklier tumoren te hebben. Als een teef melkklier tumoren ontwikkelt gebeurt dat meestal op een leeftijd tussen de 6 en 10 jaar. Gelukkig is er een gunstige prognose als je direct bij het eerste knobbeltje aan de bel trekt.
Geen baarmoederontsteking
Een hond die gesteriliseerd is kan geen baarmoederontsteking meer krijgen en ook het risico op suikerziekte neemt af.
Hoger kans op incontinentie
Honden die gesteriliseerd zijn hebben wel een verhoogd risico op incontinentie, hoe eerder de ingreep plaats vindt hoe groter het risico is. Er bestaan medicijnen die vaak effectief zijn bij incontinentie, maar een leven lang aan deze medicijnen heeft natuurlijk ook negatieve gevolgen.
Sneller dik
Honden die gesteriliseerd zijn hebben een lagere stofwisseling, wat betekent dat ze makkelijker te dik worden. Natuurlijk kun je hier rekening mee houden door minder te voeren, maar gezien het aantal honden met overgewicht gebeurt dit niet voldoende. Een teef heeft namelijk na haar castratie ongeveer 30% minder voer nodig dan voorheen, zelf is ze het daar jammer genoeg meestal niet mee eens.
Verandering van de vacht
Sterilisatie kan veranderingen in de vacht veroorzaken en de groei beïnvloeden. Vooral langharige rassen kunnen lastiger te trimmen worden en er ‘geëxplodeerd’ uit gaan zien. Het ene ras is hier gevoeliger voor dan het andere. Als een teefje jong gesteriliseerd wordt zal ze waarschijnlijk smaller blijven dan wanneer dit niet gedaan wordt. Vooral bij de rassen die een brede borstkas hebben valt dit op, omdat de borstkas veel minder breed wordt. Het is zelfs zo extreem dat bij de grote rassen gewrichtsproblemen kunnen ontstaan, omdat ze de stand van hun poten aan moeten passen om ondanks deze smallere bouw hun gewicht te kunnen dragen.
Gedragsverandering
Tenslotte kan het gedrag van je hond veranderen. Waar ze van reutjes meestal zeggen dat ze milder worden na castratie lijken teefjes juist feller te worden. Bij honden die zeker van zichzelf zijn en de hondentaal goed beheersen geeft dit vrijwel nooit problemen. Juist bij de onzekere honden is er een kans dat ze in plaats van vluchten of zich over geven voor zichzelf verdedigen gaan kiezen, met de bijbehorende agressie problemen. En niet te vergeten, steriliseren is een operatie waarbij je hond onder narcose moet, met alle risico’s die daar bij horen. Denk daarom goed na over deze ingreep en bespreek de voors en tegens voor jouw hond goed met je dierenarts. Uiteindelijk ben jij de enige die kan bepalen wat de beste keuze is.
Wanneer kun je je hond het beste laten steriliseren?
Ook hier bestaan meningsverschillen over. Als je puur kijkt naar het risico op melkklier tumoren zou voor de eerste loopsheid het meest gunstig zijn. Maar te vroeg steriliseren is niet goed voor de groei en heel jong steriliseren wordt wel eens in verband gebracht met agressie problemen.
Mede hierdoor is het advies je hond in ieder geval niet voor de leeftijd van zes maanden te laten steriliseren.
Omdat je niet weet wanneer de eerste loopsheid plaats gaat vinden en het niet zo goed is om te steriliseren als de hormonen al actief zijn wordt meestal aanbevolen om te wachten tot na de eerste loopsheid. De operatie vindt dan 2 tot 3 maanden na de loopsheid plaats. Er is dan nog steeds een verminderde kans op melkklier tumoren. Bij de extreem grote rassen wordt ook wel eens geadviseerd om te wachten tot ze minimaal twee jaar oud zijn in verband met het mogelijke effect op de groei. Ook hierbij geldt is dat je met je dierenarts kunt overleggen wat voor jouw hond waarschijnlijk het best is.
Hoe wordt een teef gesteriliseerd
Bij de sterilisatie, die dus eigenlijk een castratie is, worden de eierstokken verwijderd. Als de baarmoeder rustig is, wat meestal het geval is, blijft deze gewoon zitten. Deze operatie kan op twee manieren. Door de buikwand helemaal te openen, of via een kijkoperatie, ook wel laparoscopie genoemd. Na een gewone operatie, waarbij de buikwand over de lengte geopend wordt om bij de eierstokken te komen, moet je hond minimaal een week alleen rustig aan de lijn wandelen om te herstellen. Dit kan, zeker voor een jonge hond, heel lastig zijn. Het voordeel van sterilisatie door middel van laparoscopie is dat de wond veel kleiner is, in plaats van een grote wond worden er drie kleine gaatjes gemaakt. Hierdoor gaat het herstel veel sneller en is het risico dat de wond open gaat door inspanning zoals springen of traplopen veel kleiner. Het nadeel is dat indien de baarmoeder onrustig is en dus verwijderd moet worden dit niet mogelijk is via laparoscopie waardoor dan alsnog de hele buik open moet.
Veel dierenartsen in Nederland steriliseren nog niet laparoscopisch, dus waarschijnlijk zul je niet naar je vertrouwde kliniek kunnen als je voor deze optie kiest. Maar gezien de voordelen is het, zeker voor een jong dier waarbij de kans op baarmoeder afwijkingen nog heel klein is, de moeite waard om uit te zoeken waar dit wel kan.
Kosten Sterilisatie
De kosten van het steriliseren van een teefje zijn onder andere afhankelijk van haar gewicht. Maar ook de prijs per dierenarts kan flink verschillen. Dit heeft onder andere te maken met het type narcose en de apparatuur die ze gebruiken om je hond tijdens de operatie in de gaten te houden. Het loont om klinieken in jouw omgeving te vergelijken, want de kosten kunnen sterk verschillen, soms wel meer dan honderd euro. Duurder kan beter zijn, maar hoeft niet. Vraag daarom informatie over wat ze precies doen en als ze duurder zijn, waarom. Laparoscopische sterilisatie is duurder dan de andere variant en kost rond de 100 euro meer. Voor een ‘gewone’ sterilisatie ben je rond de 400 euro kwijt. Het is verstandig om te controleren of je hondenverzekering de kosten dekt.
Alternatieven voor sterilisatie
Er bestaat een prikpil en een gewone pil voor teven. Deze houden echter alleen de loopsheid en dus vruchtbaarheid tegen. Ze verkleinen de kans op kanker en suikerziekte niet, sterker nog, de kans wordt juist groter. De prikpil wordt drie tot vier maanden na de loopsheid van je teef toegediend en vervolgens iedere vijf maanden herhaald. De gewone pil moet dagelijks toegediend worden. Deze wordt eigenlijk alleen gebruikt om de loopsheid van de hond even uit te stellen. Bijvoorbeeld omdat het anders niet uit komt met een geplande vakantie.
Als je teefje toch per ongeluk gedekt wordt kun je je dierenarts vragen om een soort ‘after morning pil’ voor honden. Deze bestaat uit een serie injecties die op bepaalde tijden na de ongewenste dekking gegeven moeten worden. Dus is een nestje ongewenst, maar is je teef toch (waarschijnlijk) tijdens haar vruchtbare periode gedekt, bel dan direct je dierenarts.
